Rok 2023 może przynieść wiele zmian w przepisach. Duża transformacja czeka prawo pracy. Projektowane zmiany dotyczą zarówno pracowników, jak i pracodawców, więc obie te strony stosunku pracy powinny być z nimi zaznajomione oraz stosować nowe regulacje prawne w praktyce. Część z tych zmian została już uwzględniona w Kodeksie pracy, a część wciąż jest w fazie projektów. Przygotowaliśmy krótki przewodnik po najważniejszych kwestiach i zagadnieniach z tego tematu.
Zmiany w zakresie pracy zdalnej
Konieczność uregulowania pracy zdalnej w Kodeksie pracy pojawiła się już w pierwszych miesiącach pandemii. Jednak rzeczywistość popandemiczna nieco zweryfikowała te przepisy i zmusiła do wprowadzenia dodatkowych zmian. Przepisy regulujące pracę zdalną i wiele innych kwestii dotyczących zatrudnienia są zawarte w nowelizacji Kodeksu pracy, którą Sejm przyjął 10 stycznia 2023 r. Prezydent podpisał ją 31 stycznia 2023 r. Vacatio legis wynosi 2 miesiące.
Nowe przepisy kodeksu pracy umożliwiają pracę zdalną już nie tylko w wyjątkowej sytuacji, ale również na stałe, hybrydowo, albo też okazjonalnie. Decyzję o pracy zdalnej można podjąć zarówno na etapie podejmowania zatrudnienia, jak i w trakcie jego trwania. Z wnioskiem o pracę zdalną może wystąpić zarówno pracownik, jak i pracodawca. Oprócz tych zmian w Kodeksie pracy, pracodawcy dostają także nowe narzędzie prawne umożliwiające im kontrolowanie trzeźwości swoich pracowników, również tych wykonujących pracę zdalną.
W zmianach w Kodeksie pracy dotyczących pracy zdalnej, ustawodawca określił katalog sytuacji, w których pracodawca może odmówić przejścia pracownika na pracę zdalną lub hybrydową. Dotyczy to w szczególności prac:
- wyjątkowo niebezpiecznych,
- w kontakcie z czynnikami chemicznymi, które stwarzają zagrożenie, o których mowa w przepisach dot. bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem czynników chemicznych w miejscu pracy,
- w których dochodzi do przekroczenia dopuszczalnych norm czynników fizycznych określonych dla pomieszczeń mieszkalnych,
- przy wykonywaniu których dochodzi do intensywnego brudzenia,
- związanych z użyciem lub wydzielaniem się szkodliwych czynników biologicznych, substancji radioaktywnych, a także innych substancji lub mieszanin wydzielających uciążliwe zapachy.
Wszystkie te obostrzenia wynikają z troski o zdrowie pracownika i jego najbliższe otoczenia oraz miejsce zamieszkania.
Zmiany dotyczące urlopów
Zmiany w zakresie urlopów związane są z koniecznością wdrożenia w polskim prawie unijnej dyrektywy work-life balance. Te zmiany w kodeksie pracy z jednej strony wydłużą dotychczasowe przywileje urlopowe, a z drugiej wprowadzą też nowe. Wszystkie jednak działają na korzyść pracownika.Dokładna data wejścia w życie omawianych przepisów nie jest jeszcze znana. Unia Europejska zobowiązała kraje członkowskie do wprowadzenia nowych regulacji do 2 sierpnia 2022 r. co oznacza, że Polska jest już dosyć spóźniona w implementacji tych przepisów.
Zgodnie z nowymi przepisami, każdemu pracownikowi mają przysługiwać 2 dodatkowe dni wolnego, które uzasadniane będą działaniem “siły wyższej”. Zmiany wprowadzą także 5 dni dodatkowego wolnego, które będzie przysługiwało na opiekę nad chorymi członkami rodziny. Modyfikacji uległ również wymiar urlopu rodzicielskiego, który wynosi 41 tygodni, a dodatkowo 9 tygodni wynosi wymiar urlopu dla ojca po urodzeniu się jego dziecka.
Wzrost wynagrodzenia minimalnego w 2023 roku
Jak co roku czeka nas także zmiana prawa związana ze wzrostem wynagrodzenia minimalnego. W związku z wysoką inflacją w 2023 roku podwyżka minimalnego wynagrodzenia musi nastąpić dwukrotnie. I tak, od stycznia 2023 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 3490 zł brutto, a minimalna stawka godzinowa wzrosła do 22,80 zł brutto. Kolejna podwyżka będzie obowiązywać wszystkich pracodawców i pracowników od 1 lipca 2023 roku. Wtedy minimalne wynagrodzenie za pracę osiągnie próg 3600 zł brutto, a stawka godzinowa 23,50 zł brutto. Oznacza to, że zgodnie z nowymi przepisami, każdy pracownik, niezależnie od rodzaju posiadanej umowy, nie będzie mógł zarabiać mniej niż określone w ustawie stawki.
Składki do ZUS po nowemu
Kolejne zmiany w prawie pracy w 2023 roku dotyczą składek do ZUS opłacanych przez przedsiębiorców. Modyfikacje te i komplikacje związane są z wprowadzeniem w ubiegłym roku nowych zasad, jakie wprowadził tzw. Polski Ład. Rok 2023 jest kolejnym rokiem podatkowym, kiedy wysokość obowiązkowych wpłat do ZUS jest uzależniona od formy opodatkowania, wysokości dochodów i przychodów z biznesu. Większość składek liczona jest od kwoty 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w 2023 roku, które zostało określone na 6935 zł. W efekcie daje to składki na poziomie:
- 812,23 zł składki emerytalnej,
- 332,88 zł składki rentowej,
- 101,94 zł składki chorobowej,
- 69,49 zł składki wypadkowej,
- 101,94 zł wpłaty na Fundusz Pracy.
Po zsumowaniu daje to 1418,48 zł, przy czym należy uwzględnić, że wysokość składki zdrowotnej jest różna dla każdego przedsiębiorcy, zgodnie z zasadami Polskiego Ładu. Zmiany w prawie pracy na 2023 rok dotyczą także stawek diet za podróż służbową, zwolnienia z pracy oraz dopłat do pracy osób niepełnosprawnych.
